خون چیست ؟ و چه کاربردی دارد؟
انسان بدون خون نمی تواند زندگی کند. بدون خون، اندام‌های بدن نمی‌توانند اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز برای زنده ماندن را دریافت کنند، ما نمی‌توانیم خود را گرم یا خنک نگه داریم، با عفونت‌ها مبارزه کنیم یا از مواد زائد خود خلاص شویم. بدون خون کافی، ما ضعیف می شویم و می میریم.
خون اکسیژن و مواد مغذی را به تمام قسمت های بدن می رساند تا آنها بتوانند به کار خود ادامه دهند. خون دی اکسید کربن و سایر مواد زائد را به ریه ها، کلیه ها و دستگاه گوارش می برد تا از بدن خارج شود. خون همچنین با عفونت ها مبارزه می کند و هورمون ها را در سراسر بدن حمل می کند.
خون از سلول های خونی و پلاسما تشکیل شده است. پلاسما (PLAZ-muh) مایعی زرد رنگ است که دارای مواد مغذی، پروتئین، هورمون ها و مواد زائد است. انواع مختلف سلول های خونی وظایف متفاوتی دارند.
انواع سلول های خونی کدامند؟
گلبول‌های قرمز: گلبول‌های قرمز خون (گلبول‌های قرمز، که گلبول‌های قرمز نیز نامیده می‌شوند؛ ih-RITH-ruh-sytes) به شکل دیسک‌های کمی فرورفته و مسطح هستند. گلبول های قرمز حاوی هموگلوبین (HEE-muh-glow-bin)، پروتئینی است که اکسیژن را حمل می کند. وقتی هموگلوبین اکسیژن را از ریه ها جذب می کند، خون رنگ قرمز روشن خود را به دست می آورد. همانطور که خون در بدن حرکت می کند، هموگلوبین اکسیژن را به قسمت های مختلف بدن آزاد می کند.
هر RBC حدود 4 ماه عمر می کند. هر روز، بدن گلبول‌های قرمز جدیدی می‌سازد تا جایگزین آنهایی شود که می‌میرند یا از بدن از بین می‌روند. گلبول های قرمز در قسمت داخلی استخوان ها به نام مغز استخوان ساخته می شوند.
گلبول های سفید:
گلبول های سفید (که به آنها لکوسیت نیز می گویند، LOO-kuh-sytes) بخش کلیدی سیستم ایمنی هستند. سیستم ایمنی بدن به دفاع از خود در برابر عفونت کمک می کند. انواع مختلف گلبول های سفید خون (WBCs) با میکروب ها مانند باکتری ها و ویروس ها مبارزه می کنند. برخی از انواع WBC ها آنتی بادی هایی می سازند که پروتئین های خاصی هستند که مواد خارجی را تشخیص می دهند و به بدن کمک می کنند تا از شر آنها خلاص شود.
انواع مختلفی از WBC وجود دارد و طول عمر آنها از ساعت ها تا سال ها متفاوت است. سلول های جدید به طور مداوم در حال شکل گیری هستند – برخی در مغز استخوان و برخی در سایر قسمت های بدن مانند طحال، تیموس و غدد لنفاوی.
خون حاوی WBC بسیار کمتری نسبت به گلبول های قرمز است، اگرچه بدن می تواند تولید WBC را برای مبارزه با عفونت افزایش دهد. تعداد گلبول‌های سفید خون (تعداد سلول‌های موجود در مقدار معینی از خون) در فردی مبتلا به عفونت اغلب بیشتر از حد معمول است، زیرا تعداد WBCهای بیشتری برای مبارزه با عفونت ساخته می‌شوند یا وارد جریان خون می‌شوند.
پلاکت ها:
پلاکت ها (که ترومبوسیت ها نیز نامیده می شوند، THROM-buh-sytes) سلول های کوچک بیضی شکل هستند که به فرآیند لخته شدن کمک می کنند. هنگامی که یک رگ خونی می شکند، پلاکت ها در آن ناحیه جمع می شوند و به جلوگیری از نشت کمک می کنند. پلاکت ها با پروتئین هایی به نام فاکتورهای انعقادی برای کنترل خونریزی در داخل بدن و روی پوست ما کار می کنند.
پلاکت ها تنها حدود 9 روز در جریان خون زنده می مانند و دائماً با پلاکت های جدید ساخته شده توسط مغز استخوان جایگزین می شوند.
چگونه خون در بدن حرکت می کند؟
با هر ضربان قلب، قلب خون را در سراسر بدن پمپاژ می کند و اکسیژن را به هر سلولی می رساند. پس از تحویل اکسیژن، خون به قلب باز می گردد. سپس قلب خون را به ریه ها می فرستد تا اکسیژن بیشتری دریافت کند. این چرخه بارها و بارها تکرار می شود.
سیستم گردش خون از رگ های خونی تشکیل شده است که خون را از قلب و به سمت آن می برند.
دو نوع رگ خونی خون را در سراسر بدن ما حمل می کنند:
شریان ها خون اکسیژن دار (خونی که از ریه ها اکسیژن گرفته است) را از قلب به بقیه بدن می برند.
سپس خون از طریق وریدها به قلب و ریه ها می رود، بنابراین می تواند اکسیژن بیشتری را برای ارسال مجدد به بدن از طریق شریان ها دریافت کند.
همانطور که قلب می تپد، می توانید جریان خون را در بدن در نقاط نبض احساس کنید – مانند گردن و مچ دست – جایی که شریان های بزرگ و پر از خون نزدیک به سطح پوست هستند.
چه می شود اگر فردی تعداد سلول های خونی پایینی داشته باشد؟
گاهی اوقات می توان دارویی برای کمک به فرد در ساخت سلول های خونی بیشتر تجویز کرد. و گاهی اوقات سلول های خونی و برخی از پروتئین های خاص موجود در خون را می توان با خون دادن به شخص از شخص دیگری جایگزین کرد. این انتقال خون (trans-FEW-zyun) نامیده می شود.
افراد می توانند بخشی از خون مورد نیاز خود مانند پلاکت ها، گلبول های قرمز یا یک فاکتور لخته شدن خون را دریافت کنند. وقتی فردی خون اهدا می کند، می توان خون کامل را به قسمت های مختلف آن جدا کرد تا در این راه ها استفاده شود.